In de Via Nazionale staat een kerk waarvan wij, opgeslokt
door het verkeer, altijd slechts een glimp opvangen: de Sint Paulus binnen de
Muren. De gevel uit de 19e eeuw, bruin geworden door de
uitlaatgassen van de auto’s, herhaalt bepaalde motieven van de Toscaanse Gotiek
en lijkt niet veel bijzonders te beloven.
We houden halt en gaan naar binnen, er wachten ons een mooie
verrassing en een schandaal, afbeeldingen die onze ogen met tranen zullen
vullen en wat bedaarde manieren van denken zullen wegnemen.
Achter het altaar, in de grote ruimte van de apsis, bevinden
zich de meest bijzondere mozaïeken van de school van de prerafaëlieten, van de
hand van Edward Burne-Jones. Vandaag, om pure schoonheid aan te duiden
gebruiken we nog het kinderachtige, bijna ontzielde adjectief prerafaëlitisch.
Deze kunststroming was in Engeland ongeveer halverwege de 19e eeuw
opgekomen en wilde zich verzetten tegen de ruwheid van de geïndustrialiseerde
samenleving, in een poging om een antieke schilderkunst, nog voorafgaand aan de
renaissance, in ere te herstellen, een stroming die in staat was om de
spirituele Middeleeuwse waarden te bewaren. De meest beroemde
vertegenwoordigers van deze stroming waren Dante Gabriele Rossetti, schilder en
vertaler van stilnovo-dichters, Everett Millais en jazeker, Burne-Jones.
Natuurlijk hangen hun doeken in galeries in Londen en Manchester, en in talloze
musea in Noord-Europa. Maar in Rome laten we het ons, ten minste voor zover het
kunst betreft, aan niets ontbreken, en zo hebben we ook van de prerafaëlieten
ons mooie meesterwerk. Het is een wonderbaarlijke compositie waarmee de
fundamentele symbolen van het Christendom zijn weergegeven: daarboven is de
Verlosser, zijn armen uitgestrekt voor de Boom der Kennis, tussen Adam en Eva
en hun eerste zoon; wat meer naar beneden zijn engelen en aartsengelen van
verschillende grootte en waarde; nog verder eronder is de Hemelse Stad en vijf
groepen figuren: asceten, nederige vrouwen vol geloof, de kerkvaders, heiligen
en krijgsmannen, waartussen de profielen van Abraham Lincoln en Garibaldi
onverwacht opvallen. Te midden van dit alles, voor het zegenen en om eenheid te
geven aan deze heilige heksenketel, is daar een weergave van God met de wereld
in zijn hand. Hoe langer we het bekijken, hoe meer we ons verbazen en beetje
bij beetje worden onze gedachten merkwaardigerwijs opgeschud; want die God,
gelooft u mij, is een vrouw.
Marco Lodoli 2005.
Gevonden in 2013.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten