zaterdag 28 januari 2017

65. Santa Maria sopra Minerva (p. 71-72)

Door een mysterieus synchronisme treden op het juiste moment enkele beeltenissen uit hun schaduwen onze gedachten tegemoet, worden er één mee en verhelderen die. Ze hielden zich eeuwenlang verborgen in een donkere hoek, wachtend op de geschikte situatie om zich aan te bieden, en vanuit het niets hebben we ze ineens voor ons, perfect overeenstemmend met onze problemen die we op dat precieze moment ervaren: of misschien, wie weet, zoals Jung zei, zijn wij het juist die onbewust naar ze op zoek gaan.
Ik heb de basiliek van de Santa Maria sopra Minerva vaak bezocht en ik geloofde dat ik de buitengewone kunstwerken dat de kerk bevat goed kende. Er zijn prachtige fresco's van Filippino Lippi in de Carafa-kapel, een beeld van Christus dat het kruis draagt, een Christus met een te kort been, een werk van Michelangelo die wat minder dan gewoonlijk geïnspireerd was, en verder is er de tombe van Beato Angelico dat op een enorme postzegel van steen lijkt en een Annunciatie va Antoniazzo Romano en vele andere werken die onze ogen stelen.
Maar vandaag nodig ik jullie uit om naar de achterste kapel aan de linkerkant te gaan en aandachtig het grafmonument van een zekere Giovanni Arberini te bekijken.
Het is een werk uit de 15e eeuw, misschien van Mino da Fiesole, gebouwd rondom een klassieke sarcofaag uit de 5e eeuw voor Chr. Kijk goed naar het bas-reliëf op de sarcofaag, luister naar datgene wat het nu zegt, tegen ons, mensen uit de 21e eeuw op de rand van een wereldcrisis. Hercules is bezig met een van zijn twaalf werken, hij is in gevecht met de leeuw van Nemea, hij heeft hem bij z'n keel vastgepakt en staat op het punt hem te wurgen: alle spieren van de held zijn aangespannen door de krachtsinspanning, en de leeuw spartelt, probeert te ontsnappen aan de dodelijke wurggreep, hij tilt een poot op om Hercules op zijn hoofd te treffen, opent zijn bek alsof hij voor het laatst probeert te ademen, hij lijdt aan de laatste stuiptrekkingen. In dat ontzettend zeer oude bas-reliëf zag ik een herculeïsch Amerika in gevecht met de Afghaanse leeuw, het Westen en het Oosten die zich vastklemmen op een angstaanjagende manier. Achter hen is het landschap onopgesmukt, nog net een krom boompje te midden van niets. Hercules en de leeuw strijden om elkaar af te maken, en ze weten niet dat ze een afbeelding zijn op de zijkant van een doodskist, een monstrueuze inspanning die enkel dient als decoratie op de flanken van de dood.


Marco Lodoli 2005.

Gevonden in 2008.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten