41. De winkel van de drie Moiren (p. 45-46)

In de klassieke oudheid hing het leven aan een gesponnen draad, afgemeten en afgesneden door de drie Moiren – Klotho, Lachesis en Atropos – beschermsters van het lot van de mens. Schilderijen en bas-reliëfs geven hen weer terwijl ze zich concentreren op hun spoel en op de tijd, als goddelijke naaisters. Ik moet aan hen denken, elke keer als ik over de Via della Fontanella Borghese rijd waar deze drie dames eeuwig gericht zijn op hun naald en draad, tussen bergen kleding en textiel. Het winkeltje is herkenbaar door een bescheiden uithangbord waarop “onzichtbaar verstelwerk” staat te lezen, en het bestaat al sinds de vroege jaren ’60, en misschien ook al eerder, misschien wel altijd al.

Die dames hebben het benodigde geduld en kunstvaardigheid om welk gat of welke scheur dan ook te repareren, om die plek waar alleen leegte is weer op te vullen. In de wereld die produceert, ruïneert en wegwerpt, zijn zij de Vestalinnen van continuïteit en oplossingen. Ze maken iets onzichtbaars, ze maken dus het toppunt van pracht. Wie zijn mooie jurk heeft geruïneerd met de peuk van een sigaret of met een houten haak mag nog hopen dat alles weer wordt zoals eerst, dat als door een wonder de ramp verdwijnt, onzichtbaar wordt.

Andrea Zanzotto benadrukte dat een dichter de leegte die in de wereld bestaat moet herstellen door middel van het weven van verzen, “want in het begin was er leegte, ontkenning.” De verstelsters van de Via della Fontanella Borghese doen hetzelfde werk; gebogen naar het vaste licht van een lamp brengen ze met hun geconcentreerde blikken en vlijtige naalden een stuk stof weer in perfecte staat.

Een paar meter verderop, langs de Via del Corso en de gebouwen van de politiek duwt en trekt de wereld, schreeuwt die vanuit de etalages en banken, eist en dringt zich op, en vaak verscheuren overdreven verlangens de stof van het leven. Hier heerst echter overal kalmte, toewijding en zorg. Het is een werk zonder einde, jacks, lakens, bloezen en broeken stapelen zich op als gewonden in een veldhospitaal en er komen er steeds meer bij. De dichter probeert met woorden ver uit elkaar liggende stroken weer bij elkaar te brengen, de schade aan het leven te herstellen, en de drie dames naaien onophoudelijk. Hun werk heeft dezelfde betekenis als elke kunst, die op het hoogtepunt van zijn vermogen verdwijnt om zijn plek na te laten aan de flinterdunne gratie van perfectie.

Marco Lodoli 2005.

Inmiddels is de winkel gesloten.